نکات تکمیلی در مورد آزمایش cbc

به نام خدا موضوع امروز مقله ما بررسی نکات مثبت و منفی آزمایش cbc  میباشد . در این مقاله قصد داریم تا نکاتی را در مورد آزمایش cbc با شما در میان بگذاریم  .آزمایش cbc  یکی از مهم ترین و در عین حال ساده ترین آزمایش های خون میباشد که امروزه درآزمایشگاه ها گرفته میشود و کاربرد های بسیار زیادی در زمینه تشخیص مشکلات خونی دارد .  آزمایش خون cbc   اصلا پر زحمت یا هزینه بر نیست به شکلی که برای این نوع از آزمایش خون تنها نیاز به گرفتن 2cc خون از متقاضی آزمایش میباشد

 آزمایش CBC چیست؟

به گزارش پاتوق خبر ‏یکی از تست‌های آزمایشگاهی رایج در انسان و حیوانات، شمارش کامل خون یا همان CBC است، که جهت تشخیص و ارزیابی بسیاری از بیماری‌ها مثل کم‌خونی‌ها، عفونت‌ها و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تست معمولاً شامل تعیین تعداد، نوع، شکل و اندازه‌ی سلول‌های خونی است.

سلول‌های موجود در جریان گردش خون به طور کلی به سه نوع تقسیم می‌شوند که شامل سلول‌های سفید خون (لکوسیت)، سلول‌های قرمز خون (اریتروسیت)، و پلاکت‌ها (ترومبوسیت) هستند. در بسیاری از بیماری‌ها ممکن است تغییراتی در تعداد، شکل و یا اندازه‌ی این سلول‌ها رخ دهد، بنا بر این شمارش کامل خون می‌تواند در تشخیص بیماری‌ها بسیار راهگشا باشد.

در شمارش کامل سلول‌های خونی موارد زیر اندازه گیری می‌شوند:

• تعداد گلبول‌های قرمز خون (RBCs) دامنه مقادیر  ۴/۵-۵/۵ (x ۱۰۶/ml)  در آقایان

 و  ۴/۰-۴/۹ (x ۱۰۶/ml) در خانم‌ها

• تعداد گلبول‌های سفید خون (WBCs) دامنه مقادیر ۴۵۰۰-۱۰۰۰۰ در هر میلی لیتر خون

• مقدار هموگلوبین خون

• مقدار هماتوکریت خون (نسبت حجم گلبول‌های قرمز به حجم کل خون) ۴۱-۵۰%

• حجم متوسط یک گلبول قرمز (MCV) دامنه مقادیر ۷۶-۹۶ fl

• میزان متوسط وزن هموگلوبین در یک گلبول قرمز (MCH) دامنه مقادیر ۲۶-۳۴ پیکوگرم

• میزان میانگین غلظت هموگلوبین سلولی (MCHC) دامنه مقادیر ۳۲-۳۷% (MCHC غلظت متوسط هموگلوبین در حجم معینی از گلبول‌های قرمز است؛ و با تقسیم هموگلوبین بر هماتوکریت به دست می‌آید.)

• تعداد پلاکت‌ها (Plt) نیز معمولاً در این آزمایش ذکر می‌شود. دامنه مقادیر ۱۰۰۰۰۰-۴۵۰۰۰۰ 

• شمارش تفریقی گلبول‌های سفید که شامل نوتروفیل، بازوفیل، ائوزینوفیل، لنفوسیت، و مونوسیت هستند، که به صورت درصد گزارش می‌شود.

  بیشتر بخوانید : آزمایش CBC چیست؟ | ۱۰ نکته آزمایش خون که پزشک هرگز به شما نخواهد گفت

‏توضیحات و نکات فنی در مورد تفسیر آزمایش خون cbc  :

RBC یا (Red blood cell)

گلبول‌های قرمز اصلی‌ترین قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود این رنگ قرمز به دلیل وجود ماده‌ای به نام هموگلوبین است که به گلبول‌قرمز کمک می‌کند تا اصلی‌ترین وظیفه‌ی خود یعنی حمل و نقل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن را انجام دهد.

‏چه چیزهایی باعث کاهش RBC می‌شود؟

انواع خون‌ریزی‌ها، سوءتغذیه، کمبود آهن یا کمبود ویتامین B12، برخی بیماری‌های خاص، بعضی مشکلات ژنتیکی مثل گلبول‌های قرمز داسی شکل، مشکلات مغز استخوان و .... می‌توانند از علل کاهش RBC باشند. خوردن داروهایی مثل کلرامفنیکل هم باعث کاهش RBC می‌شود.

چه چیزهایی باعث افزایش RBC می‌شود؟

بیماری‌های ریوی یا کلاً هر نوع بیماری‌که هیپوکسی مزمن یا (کمبود اکسیژن طولانی مدت در بدن) ایجاد می‌کند، مثل بیماری‌قلبی مادرزادی، می‌تواند باعث تولید بیشتر RBC شود.

در ورزشکاران و یا افرادی که در ارتفاعات زندگی می‌کنند، گلبول قرمز می‌تواند بیشتر از تعداد طبیعی باشد که نشان دهنده‌ی بیماری نیست.

‏WBC یا (white blood cell)

اندازه‌گیری مقدار گلبول‌های سفید خون، یکی از روش‌های اصلی برای تعیین وجود عفونت در بدن است، چون این سلول‌ها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند، در بیماری‌های عفونی و غیرعفونی واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.

شمارش WBCها دو جزء دارد: یکی مقدار کلی گلبول‌های سفید در یک میلی‌لیتر خون و دوم شمارش جزء به جزء این سلول‌ها، چون گلبول‌‌های سفید خون، پنج نوع مختلف دارند که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع، معنی خاص خود را خواهد داشت. کلمه «diff» که در جلویCBC نوشته می‌شود، درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبول سفید است.

محدوده خطر: WBC کمتر از ۲۵۰۰ و بیشتر از ۳۰۰۰۰ نشان دهنده‌ی بیماری‌هایی هستند که می‌توانند گاهی خطرناک باشند

چه چیزهایی باعث کاهش WBC می‌شود؟

لکوپنی یا کاهش گلبول سفید به مقادیر کمتر از ۴ هزار گفته می‌شود که معمولاً در اثر نارسایی مغز استخوان، مسمومیت دارویی، عفونت بسیار زیاد، سوءتغذیه، بیماری‌های خودایمنی، و ایدز به وجود می‌آید. در بسیاری از انواع نارسایی‌های مغز استخوان، مثلاً بعد از شیمی درمانی،‌ رادیوتراپی و ... هم این مقدار کاهش می‌‌یابد.

چه چیزهایی باعث افزایش WBC می‌شود؟

افزایش گلبول سفید، لکوسیتوز نام دارد و به مقادیر بالاتر از ۱۰ هزار گفته می‌شود که به طور معمول نشان‌دهنده‌ی عفونت، التهاب، تخریب بافت بدن، لوسمی یا سرطان خون است. ضربه و جراحت، استرس و تب هم مقدار WBC را افزایش می‌دهد.

HTC

هموتوکریت یا همان HTC  یکی از مقادیر  اندازه گیری گلبول های قرمز خون است.  HTC در صدی  از حجم کلی خون محسوب می شود که از گلبول قرمز ساخته شده است. با اندازه گیری کردن  بخش قرمز رسوب  خون در لوله آزمایش نسبت به کل ارتفاع خون اندازه گیری می گردد.در  برخی شرایط با توجه به بیماری های مختلف که اندازه گیری RBC و Hgb  با مشکل مواجه می شود،  HTC اندازه گیری می شود تا به صورت مستقیم اندازه هموگلوبین و گلبول قرمز را در خون نشان دهد.

مقادیر طبیعی: HTC در آقایان در حدود ۴۲_۵۲درصد  و برای خانم ها در حدود  ۳۷_۴۷درصد است. البته لازم به ذکر است که در خانم های حامله  بالاتر  ۳۳طبیعی به حساب می آید.

محدوده خطر: HTC  بیش تر از ۶۰ درصد و کم تر از ۱۵ درصد  خطرناک و موجب نگرانی است.

علل کاهش HTC در بدن:

تقریبا همان علت های HGB و RBC را  می توان موثر دانست. هم چنین موارد زیر :

پرکاری تیرویید

سیروز کبدی

نارسایی مغز استخوان

علل افزایش HTC

اسهال های شدید

سوختگی

بیماری های انسدادی ریوی

از دست دادن آب بیش از حد

تولید غیر مجاز گلبول قرمز

نکته:  بیماری هایی از قبیل بیماری  گلبول قرمز داسی شکل باعث تغییر مقدار HTC  می شوند. چنان چه اندازه های گلبول قرمز  طبیعی باشد، مقدار هموتوکریت ۳ برابر هموگلوبین خواهد بود. توجه داشته باشید که هموتوکریت نبایستی بلافاصله پس از خون ریزی شدید اندازه گیری گردد.

 

ممکن است نتیجه آزمایش اشتباها مثبت  یا منفی باشد:

اولین آزمایش غربالگری برای یک بیماری اغلب باید با آزمایش دومی تایید شود. باید از آزمایش های مشخص تری برای یافتن نتایج دقیق و معنی دار استفاده کرد. نمونه ای از این آزمایش ها تست سریع HIV است که اغلب دقت کافی را داراست اما به ندرت ممکن است به اشتباه مثبت اعلام شود. باید تست های خاصی انجام دهید که میزان پادتن ها را اندازه گیری نماید، زیرا ممکن است فردی دچار بیماری های سیستم ایمنی (مثل آرتریت روماتوئید یا میلوم مالتیپل) باشد و بدن او تولید آنتی بادی هایی کند که با نتایج تست تداخل ایجاد نماید.

گاهی اوقات تست، نشانه های بیماری را پیدا نمی کند، حتی اگر در واقع به آن مبتلا باشید. به عنوان مثال اگر آزمایش خون هپاتیت C بدهید و نتیجه منفی باشد، اما ظرف چند ماه گذشته در معرض این ویروس قرار گرفته باشید، ممکن است به عفونت مبتلا شده باشید اما مشخص نشود. به طور مشابه اگر ظرف هفته های اول تماس با عفونت، تست بیماری لایم داده باشید احتمال منفی شدن نتیجه آزمایش بالاست زیرا بدن هنوز پادتن تولید نکرده است.

 

اعتبار آزمایش ها از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت است :

تکنیسن های آزمایشگاه نتایج آزمایش خون شما را با مقادیر نرمال آزمایشگاه خود می سنجند. محدوده نرمال هر آیتم در هر آزمایشگاه با توجه به نتایج گرفته شده از مراجعه کنندگان به آن آزمایشگاه تعیین می شود. سازمان غذا و دارو می گوید این محدوده نرمال ممکن است با محدوده نرمال آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد. پس اگر گزارش آزمایش خون قبلی شما با بعدی متفاوت بود شگفت زده نشوید، ممکن است این تفاوت به آزمایشگاه مربوط باشد.

منبع اقتصادنیوز